Spoor heeft de toekomst

Om de uitdagingen op duurzaamheidsvlak aan te kunnen, is het nodig onze economie ‘op de rails’ te houden”, aldus Henk Bril Railshipper of the year 2021.

Het Spoorwegmuseum in Utrecht was op 20 september het decor van de lancering van de campagne Rail Freight, the Future is Ours. Hiermee wil de spoorgoederensector zijn ambities ondersteunen om binnen tien jaar tijd vijftig procent meer goederen over het Nederlandse spoor te vervoeren. Een groei van 40 naar 61 miljoen ton. Alleen zo kunnen de Europese duurzaamheidsdoelstellingen behaald worden, zegt initiatiefnemer RailCargo. Spoorvervoer is immers in de meeste gevallen elektrisch (op groene stroom) en loopt daarin voor op andere sectoren, die de omschakeling naar ‘zero emissie’ nog moeten maken.

Ondergesneeuwd

Daartoe heeft de spoorgoederensector, verenigd in de Spoorgoederentafel, een ‘Marktvisie’ ingebracht bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Zeg maar de visie van de sector op het railnetwerk van de toekomst. “Daarmee moet snel actief aan de slag gegaan worden”, aldus Henk Bril, Distribution Safety Ambassador bij chemiereus Sabic. “De belangen van het spoorgoederenvervoer raken in de politiek en de (meeste) media helemaal ondergesneeuwd door het reizigersvervoer. Dat is een gemiste kans en onbegrijpelijk, ja zelfs volkomen fout, als je kijkt naar de rol van Nederland als logistiek centrum van Europa.”

Bril was op dit evenement een van de ontvangers van een Rail Cargo Award; de prijs voor Rail Shipper van 2021 viel hem ten deel. Hoe moeten we wat hem betreft de ambities voor het spoorvervoer van de grond krijgen? “Wat persoonlijk in mij opkomt voor de markt zelf is verhoging van de efficiency door verdere ketenoptimalisatie. Dan kun je denken aan het nog verder combineren van ladingen op hubs, het optimaliseren van de first en de last mile, meer synergie realiseren met de haven van Antwerpen, en de inzet van hybride locomotieven. Maar daarvoor is het zaak dat de infrastructuur op orde is. Dat vraagt om versnelde uitrol van ERTMS met daarbij meer focus op goederenvervoer – het is natuurlijk een enorme gemiste kans dat men de Maaslijn elektrificeert en upgradet maar tegelijkertijd het altmodische ATB-NG in stand houdt.” Met de term ‘ERTMS’ doelt Bril op het European Rail Traffic Management System, de internationale standaard voor trein-beveiliging. En op de Maaslijn, de spoorverbinding tussen Nijmegen en Roermond, blijft de komende tien jaar het andere veiligheidssysteem ATB-NG in werking, dat niet matcht met elektrische goederentreinen. “Terwijl juist verdere elektrificatie van het goederennet en een deugdelijk onderhoud aan dedicated spoorgoederenlijnen zo nodig zijn.”

Hartstikke hip

Rail Freight, The Future is Ours is geïnitieerd naar aanleiding van een oproep van de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat aan de sector in juni 2018 om het imago van het spoorgoederenvervoer te verbeteren en een breder draagvlak ervoor te creëren. Bril: “De spoorsector is helemaal niet suf, maar juist hartstikke hip. Kijk bijvoorbeeld naar alle ‘big data’ die de sector genereert; daar kan veel meer mee gedaan worden. En we moeten blijven benadrukken dat de spoorsector zich actief inzet om de klimaatdoelstellingen te bereiken.” Zo stropen ambassadeurs uit de hele sector de mouwen op voor duurzaam, concurrerend en betrouwbaar goederenvervoer via het spoor. Bij deze initiatieven zijn onder meer ProRail, Havenbedrijf Rotterdam, evofenedex en Rail Cargo information Netherlands betrokken. Ook Sabic, en alle railpartijen op Chemelot, zien volgens Bril de kansen en uitdagingen op het gebied van duurzaamheid. “Om die aan te kunnen, vinden wij het nodig om onze economie ‘op de rails’ te houden. Met oog voor leefbaarheid van de omgeving, maar nog veel belangrijker, en dat is een niet te onderschatten uitdaging en verplichting: om onze planeet leefbaar te houden. Het spoor kan, het spoor moet, en het spoor zal daar een belangrijke rol in gaan vervullen.”