Connecting Europe Express: Op het goede spoor naar Europese eenwording

De Connecting Europe Express legde de afgelopen maand 20.000 kilometer af, kriskras door Europa. Op 4 oktober deed de trein het traject Amsterdam-Brussel. Het onderwerp van discussie? De Nederlandse uitdagingen van het goederenvervoer in Europese context.

Tekst: Marco Barneveld

In de eerste helft van de negentiende eeuw werden de eerste sporen door heel Europa gelegd. Rond diezelfde tijd ontkiemde de gedachte van een Europese Unie. In 1849 gaf schrijver Victor Hugo tijdens het Internationale Vredescongres in Parijs een vlammend betoog voor ‘een Verenigde Staten van Europa’. Een gedachte die overigens werd bestempeld als absurd en onhaalbaar.

Maar niet alles wat absurd en onhaalbaar lijkt, is dat ook. De Europese eenwording moge dan een feit zijn. Eenwording wat het Europese spoor betreft, heeft nog wat voeten in de aarde.

Infrastructuur, capaciteit, cross border connections, missing links, data sharing, betaalbaarheid, seinwezen,high-speed, regionale verbindingen, spoorbreedtes, goederenterminals, rolling highways, last-mile connections, innovatie, digitalisering, 740-meter treinen. Sleutelwoorden, die elk een stukje van de puzzel van het spoorwegsysteem in Europa vertegenwoordigen.

Puzzel

Een puzzel die steeds meer aandacht begint te krijgen binnen de EU. De afgelopen jaren drongen zowel gebruikers als de spoorwegsector sterk aan op een verbetering van de spoorwegdiensten in Europa. Deze verzoeken zijn goed opgepikt door de EU-instellingen, niet in het minst wegens klimaatzorgen.

Vervoer is een vitale sector binnen de EU, maar wel één die verantwoordelijk is voor 25% van de totale CO2-uitstoot van de EU. Binnen die 25% is het spoorvervoer verantwoordelijk voor slechts 0,4% van de broeikasgasemissies van de hele EU-vervoerssector. Het is ook het enige vervoermiddel dat tussen 1990-2017 consequent zijn emissies en energieverbruik heeft verminderd. [Bron: Europa.eu)

Het duurzaamste vervoersmiddel

De trein is, hoewel meer dan 200 jaar oud, kortom het duurzaamste vervoersmiddel dat we hebben. Meer en beter internationaal treinverkeer is onmisbaar bij het tegengaan van klimaatverandering. Daar zijn gelukkig alle partijen, inclusief de Europese Commissie, het wel over eens.

De Connecting Europe Express reist in het kader van het European Year of Rail 2021 wekenlang dwars door de Europese Unie. De Europese Unie wil met dit initiatief de trein promoten als een milieubewust, innovatief en veilig vervoersmiddel. Voor zowel reizigers als goederen. Het initiatief sluit naadloos aan bij de Europese Green Deal, waarin meer spoorvervoer een van de prominente pijlers is.

Drie verschillende treinen

Op 4 oktober legde de trein het traject Amsterdam – Brussel af. Het traject Amsterdam-Antwerpen staat in het teken van het goederenvervoer per spoor in, van en naar Nederland, georganiseerd door kennisplatform Rail Cargo information Netherlands en in het kader van het initiatief Rail Freight, the Future is Ours.

Aan boord van de trein vinden we een bont gezelschap van politici, Europarlementariërs, EU-beleidsmakers en vertegenwoordigers van spoorwegmaatschappijen en infrabeheerders. In het conferentierijtuig werd een levendige discussie gevoerd.

Verbinding met havens

“Waar wachten we op? Wat zijn de plannen,” vroeg Kristian Schmidt, directeur landtransport bij DG MOVE zich af. “Nederland heeft een van de meest overbelaste spoornetwerken. Er moet beter gebruik worden gemaakt van het bestaande netwerk, maar er moeten ook meer spoorlijnen komen voor het goederenvervoer per spoor.”

“Verbindingen met de havens zijn een heel goed voorbeeld van hoe het netwerk verbeterd kan worden,” weet Herald Ruijters, verantwoordelijk voor investeringen, innovatief en duurzaam transport bij DG MOVE. “Niet alleen met de grote havens, maar ook naar de kleinere havens.”

Topman Ferdinand van den Oever van Port of Moerdijk kon dit alleen maar bevestigen. “We proberen ons te positioneren tussen de twee reuzen Rotterdam en Antwerpen. Daarbij zijn spoorgoederen-verbindingen in combinatie met shortsea-verbindingen essentieel om te overleven. Dit vervoersmodel is de toekomst. Daarbij spreek ik namens een haven die sterk afhankelijk is van het spoor.”

“Het zou interessant zijn oplossingen te vinden om maritieme en continentale vracht te combineren,” voegt Wando Boevé, Topsector Logistics, toe.

Het zou bijvoorbeeld zeer nuttig zijn de bestemming van vrachtgoederen te kennen voordat zij in de haven aankomen en te beschikken over een systeem voor gegevensuitwisseling dat alle betrokken partijen in staat stelt de herdistributie efficiënt te organiseren.